Escoito o son do teléfono. Descolgo. Acabo de recibir unha triste noticia. Galicia Hoxe, o único xornal escrito en lingua galega, acaba de morrer, oito anos despois da súa aparición. Comunícanme que sae á rúa por derradeira vez o martes 28 de xuño de 2011, no aniversario do primeiro Estatuto de Autonomía de Galicia e da volta dos restos de Castelao para seren enterrados no Panteón de Galegos Ilustres. Un día histórico o de hoxe, podiamos dicir. Por que? Porque morreu o soño dos que amabamos un xornal que se editaba enteiramente en galego, irmán de O Correo Galego, dende que vira a luz por primeira vez o 17 de maio de 2003 ao substituír a quen nacera un día de Reis, como un agasallo de Nadal chegado o 6 de xaneiro de 1994.
As causas? A crise económica e o brutal recorte das axudas institucionais a quen defende o galego sobre o resto dos idiomas como lingua da información. Se prestamos atención ás cifras temos na memoria 2.943 números editados, 130.000 páxinas para a lembranza. Despois dunha loita diaria, dunha aposta por un proxecto incomparable, insuperable no seu espírito, temos que pechar os ollos e dicir adeus. Temos que resignarnos? Non, iso non, por favor. Aínda que aquí non contemos cos apoios do Goberno vasco e da Generalitat catala, aínda que Galicia Hoxe teña que desaparecer das nosas mans e hoxe as bágoas esvaren pola nosa cara asolagándonos a alma de dor, agardamos que o seu espírito siga vencellado ao Grupo Correo Gallego que o amparou.
Eu, que sempre reclamei dende o espazo de opinión unha actuación urxente para avanzar na loita por manter viva a lingua do berce, coa que nos amamantaron, na que pensamos e soñamos, síntome desolada. Resúltame incrible o que acaba de suceder coa cabeceira laranxa. E que os nosos gobernantes non se decatan de que o idioma do berce, aquel no que fomos arrolados e no que recibimos os primeiros aloumiños é a base de todo o demais? Xa o sabía o Pai Sarmiento, no século XVIII.
A sociedade insiste na importancia de aprender segundas linguas: o inglés, o alemán… mentres o idioma propio queda borrado do panorama. E hoxe, en pleno século XXI, semella que a lingua nai, na que escoitamos os primeiros contos dos nosos pais, a lingua que nos une a todos os galegos dentro e fóra das fronteiras xeográficas como un sinal de identidade, a que usou Rosalía de Castro en Follas Novas, a que empregou Blanco Amor en A Esmorga etc. non vale para a prensa. Tampouco para o ensino.
Fago coma Mourinho e pregunto por que. Por que? Non o entendo.
Eu, que sempre pedía que cada un dende o seu posto, dende o rol que ocupara debía traballar o que fixera falta para que cada día agromasen novas ideas para manter viva a lingua de Galicia, que desexaba mil primaveras máis para cada manifestación artística en galego (cine, música, literatura), síntome defraudada. Hai anos falábase da desaparición do galego, dicíase que se sentía como unha ameaza, e potenciábase. Hoxe non. Hoxe négase a súa valía. Xa semella unha utopía a posibilidade de conservar a lingua e a cultura do lugar onde nacemos, a nosa esencia de ser galegos.
Quixera sorrir, pero hoxe só saen bágoas do meu espírito. Quixera que cada día as páxinas impresas de Galicia Hoxe me aloumiñaran as mans mentres desfrutaba dunha taza de leite no almorzo. Quixera poder seguir dándolle tanto agarimo como me deu dende que naceu, mandarlle bicos cada día do seu aniversario, compartir o tacto do veludo na memoria dos días felices. Quixera imaxinar que todo foi un mal soño: a chamada inesperada, a última edición impresa. Quixera borrar esa terrible sensación de abandono e volver enchouparme do arrecendo que tivo sempre cando entraba na casa coas noticias frescas de cada xornada, coa oferta cultural, coa opinión máis variada… Non consigo recuperarme despois desa noticia. Sinto unha pena moi fonda no corazón ao saber que Galicia Hoxe non volverá a chegarme á caixa do correo, ao saber que nunca máis poderei sentir entre as miñas mans a dozura do único xornal nado na nosa lingua. Só me queda dar ánimos a todos os que se sinten hoxe como eu me sinto. Non hai palabras.
Desexariamos que todo fose un soño, ser o Segismundo de Calderón de la Barca en La vida es sueño.
¿Qué es la vida? Un frenesí.
¿Qué es la vida? Una ilusión,
una sombra, una ficción,
y el mayor bien es pequeño;
que toda la vida es sueño,
y los sueños, sueños son.